Drie dorpen, drie landen, drie grenzen. Schengen, Perl, Apach.
Eén van de voornaamste drielandenpunten van West Europa is ongetwijfeld het drielandenpunt
tussen Luxemburg,
Duitsland en Frankrijk. De plaatsen Schengen (Luxemburg), Perl (Duitsland) en Apach (Frankrijk)
liggen hier het dichtst bij. En ook niet voor niets is de naam van Schengen verbonden aan een
Europees verdrag over het verdwijnen van paspoortcontrole aan Europese grenzen (die heten dan ineens
binnengrenzen). Op een schip aan een kade van de Mosel te Schengen, vlak voor het drielandenpunt, werd in 1985 en in
1993 het verdrag van Schengen ondertekend.
Het drielandenpunt Schengen ontstond tijdens het congres van Wenen na de val van Napoleon
toen Europa opnieuw werd ingedeeld. Destijds waren de drie landen die hier samenkwamen
De Nederlanden, Pruisen en Frankrijk. Later werd Pruisen Duitsland en Luxemburg scheidde zich af
van De Nederlanden.
Hier, aan de oevers van de Mosel, werd destijds grenspaal 1 in tweevoud geplaatst. Grenspaal 1, het
begin van een haast eindeloze reeks tot aan Driland, net over Enschede. 862 grenspalen, waarvan een
aantal dubbel uitgevoerd, en enkele zelfs in drievoud. Totaal dus zo'n 1000 palen.
En dan ook nog de later geplaatste tussenpalen -hoeveel weet ik niet. Grenspalen die door verschillende
provincies, gewesten, kantons, districten geplaatst en onderhouden werden.
Een regelmatig bevochten grens (eerste en tweede werdeldoorlog), betwist gebied (Moresnet), landen die na de
oorlogen tegen de grenzen duwen (Selfkant, België-Luxemburg)... en hier bij Schengen begint die grens.
Zouden de bewoners langs deze grens weten van de rijke historie ?
Zouden de toeristen in Vaals weten waarom de grenspaal op het drielandenpunt aldaar nummer 193 heeft ?
De meesten zullen het niet weten, maar wat geeft het ook !
Op deze pagina wat kaarten en foto's van dit fraaie oer-drielandenpunt.
![]() |
De topografische kaart van Luxemburg 1:50.000 toont globaal het drielandenpunt. Links: Luxemburg - Schengen, Rechts: Duitsland - Perl, Onder: Frankrijk - Apach. Op deze kaart is niet goed te zien dat de Mosel tussen Luxemburg en Duitsland gemeenschappelijk is, een zogenaamd condominium. |
![]() |
Op deze kaart (1:20.000) is te zien dat het echte drielandenpunt in de rivier
de Mosel ligt, ten westen van het eilandje, zo'n 100 meter onder de brug
tussen Schengen en Perl. De grens tussen Luxemburg en Frankrijk is niet een condominium: deze grens loopt door het diepste punt, de thalweg, van de Mosel. Na ongeveer een kilometer verlaat de grens de Mosel in westelijke richting. Vanaf hier is de Mosel geheel Frans. |
![]() |
Deze kaart van 1:5.000 toont alle details. Het licht-paarse gedeelte is het condominium
van Luxemburg en Duitsland. Doordat dit gedeelte van twee landen is, bestaat er eigenlijk
geen vast drielandenpunt, maar gaat het eigenlijk om een drielandenlijn. Vanaf het punt ten
westen van het eiland tot het punt aan de rechteroever waar het Luxemburgs gezag ophoudt. Onder het licht-paarse gedeelte loopt de grens tussen Luxemburg en Frankrijk door het midden van de Mosel. Geen gemeenschappelijk gebied dus: een klein gedeelte van de Mosel is dus opgedeeld. |
![]() |
Vanaf de brug heb je goed uitzicht op het drielandenpunt. De lijn tussen Luxemburg/Duitsland en Frankrijk loopt door het sluizencomplex. |
![]() |
Ergens hier moet de grenslijn lopen. Waarschijnlijk door de palen langs de kade. Dit zijn geen grenspalen, maar wat dan wel... |
![]() |
Aan de Luxemburgse oever ter hoogte van het drielandenpunt, stond ooit grenspaal 1.
Deze is reeds lang verdwenen. Deze paal staat er als monument zonder verdere toelichting. Op het 1:5.000 kaartje staat deze paal wel ingetekend als vierkantje. |
![]() |
Net ten noorden van de brug tussen Schengen en Perl aan de Mosel lag de boot waarop door de Europese lidstaten in 1986 en 1995 het verdrag van Schengen werd getekend. Bij de kade een klein monument. |
vervolg... Luxemburg - Duitsland