Grensstenen Moresnet
In 2001 en 2002 hebben Eef Berns en ik tijdens twee wandeltochten voor het eerst de Moresnet-grensstenen gefotografeerd. Het was ons eerste gezamelijke project, er zouden er nog vele volgen.
In 2004 en in 2010 deed ik nog stukjes van de Moresnet grens. Twintig jaar na de eerste tocht (december 2021) gingen we op herhaling. Op een enkele steen na, stonden de meeste grensstenen nog op hun oorspronkelijke plaats. De omgeving echter is veelal veranderd: bebouwing rukt op in Kelmis, bossen worden gekapt en aangeplant.
De techniek heeft in die twintig jaar niet stilgestaan: de oude topografische kaarten verruilden wij voor OSM-android op onze telefoons: alle grensstenen staan daar ingetekend. Dat maakt een zoektocht aanmerkelijk eenvoudiger: oriëneteren en zoeken gaat een stuk sneller dan toen. Onze digitale fotocamera's hebben de toenmalige toestellen met filmrolletjes vervangen, zodat we meteen het resultaat kunnen zien en mislukte foto's niet meer aan de orde zijn.
Tenslotte is onze persoonlijke uitrusting nog uitgereid met krijt om de nummers van de grensstenen te accentueren, een snoeischaar en Eef heeft zelfs een chalonstok. De oude foto's op mijn website in klein formaat gaan in het archief en zijn op deze site nu vervangen door nieuwe in groter formaat.
Op een zachte maar bewolkte dag in december 2021 trokken wij dus naar Kelmis. In de ochtendschemering begonnen wij bij grenssteen 1, aan het einde van de middag waren we klaar en hadden we alle nog aanwezige stenen gevonden.

	Grenssteen I Grenssteen I, aan de drukke N3 Liège - Aachen, ten westen van Kelmis. Ooit een soort van drielandenpunt. Het begin van Moresnet. Een bord lijkt te verwijzen naar een wandelroute van de grensstenen. De route kent niet echt een duidelijk vervolg, zoals vaker met verwijzingsborden in België.
	Grenssteen II Grenssteen II staat in de tuin van een huis in een buitenwijk van Kelmis. Via een weg aan de achterzijde van het huis bereikten we de tuin. Een foto was snel gemaakt op dit vroege uur.
	Grenssteen III Deze steen is verplaatst en staat niet langer langs de Geul. In 2013 is de steen daar weggehaald en is sinds 2019 te bewonderen op de binnenplaats van het gemeentehuis van Kelmis aan de Kirchstrasse. De binnenplaats is vrij toegankelijk. Tijdens vorige tochten stond de steen nog aan de Geul, zie onderliggende foto uit 2004.
	Grenssteen IIII Grenssteen IIII staat ook al in een achtertuin op de grens van een aantal percelen. Een beetje rommelig allemaal. Vroeger makkelijk toegankelijk, nu moesten we door een tuin van een huis waar niemand aanwezig was.
	Grenssteen V Steen V vonden we bij een splitsing van wegen in het buitengebied van Kelmis. Ook hier is de laatste jaren gebouwd.
	Grenssteen VI In het talud van een smalle weg. Nummer is moeilijk op de foto te krijgen maar na enig snoeiwerk van de vele bramenstruiken konden we er nog wel wat van maken.
	Grenssteen VII Langs een weg. Steen is enigszins verweerd waardoor het nummer niet goed meer leesbaar is. Dat komen we later nog veel meer tegen. Tijdens onze vorige tochten was de grond hier onbebouwd, nu staat er een huis aan de weg.
	Grenssteen VIII Op de grens van een weiland en een maisakker vonden we grenssteen VIII. Met behulp van een nauwkeurige GPS leest Eef de coördinaten af.
	Grenssteen VIIII Grenssteen VIIII staat midden in het maisveld. Alleen dus in de winter makkelijk te vinden. Ook van deze steen is het nummer niet meer te lezen maar krijt doet wonderen.
	Grenssteen X Grenssteen X staat op een weiland, dat doorkruist wordt door een smal wandelpad vlakbij het riviertje de Roebach. De steen ziet er relatief nieuw uit, is niet origineel. De vorm wijkt wat af, zo is de bovenkant plat en niet lciht schuin zoals bij de andere grensstenen. Opvallend ook is dat twee zijkanten niet bewerkt en dus ruw zijn. Bij andere stenen uit deze reeks kwamen we dat niet tegen. Volgende pagina

I - X

XI - XX

XXI - XXX

XXXI - XXXX

XXXXI - L

LI - LX